`
In Indonesie wordt een kris ook wel als één van de familieleden beschouwd. Hij wordt dan ook goed verzorgt, en heilig binnen de familie gehouden zoals een familie erfstuk. De betekenis van 'Pusaka' is dan ook een erfstuk met een grote magische kracht.
Een keris pusaka heeft in de loop der tijd in het Indonesische denken zijn kracht bewezen. Zo kan een kris de eigenaar onkwetsbaar maken, dapperheid schenken, geluk brengen in de handel, beschermen tegen ziekte en meer. Om deze kracht te beheersen en te danken voor de goede zorgen dienen op gezette tijden offers van wierook, bloemen en voedsel aan de keris pusaka te worden aangeboden. Ook een rituele reiniging vindt met regelmaat plaats.
Het omgekeerde is ook mogelijk; krissen die de eigenaar ongeluk brengen. Met rituelen en offers kunnen de kwade krachten mogelijk bezworen worden, lukt dit niet dan wordt de kris soms geschonken aan iemand bij wie de kris zich ‘thuis’ voelt.
In deze vitrine vinden we de Keris Pajang van Gianni Orsini.
'Mijn vader heeft de kris in 1946 meegenomen uit Batavia, en is waarschijnlijk door mijn overgrootvader (die in 1893 vanuit Italië naar Nederlands-Indië emigreerde) aldaar verkregen.'
'Ik ben altijd al gefascineerd geweest door de esthetische schoonheid van de Javaanse kris en de magische en symbolische betekenis die eraan wordt toegedicht. Tegelijkertijd ben ik er vrij nuchter onder, en heb ik nooit een 'eng gevoel’ bij onze kris gehad. In 1996 heb ik daarom, als industrieel ontwerper, al een stukje over o.a. de esthetische waarde van krissen geschreven in een vakblad voor industrieel ontwerpers. Enige jaren later ben ik serieus gaan schrijven over Westerse schilders die op Java en Bali hebben gewerkt, met name in de periode dat mijn vader, grootvader en overgrootvader er woonden; in mijn vierde boek, over de Italiaanse schilder Romualdo Locatelli (1905-1942/43) staat een schilderij afgebeeld van een Balinese ‘Kris Dance’, een van de topstukken uit zijn oeuvre (zie afbeelding).
Pas vanaf 2012 ben ik serieus krissen gaan verzamelen. Ik heb altijd gedacht dat onze familie-kris een 'gewone kris' was, zoals er zovele zijn. Totdat ik hem door Philip Hartmann liet determineren. Philip maakte me meteen duidelijk dat dit niet zomaar een kris was. Ik was verbijsterd: het bleek een 16e-eeuwse Pajang te zijn, en ook nog toe te schrijven aan Mpu Cublak. Het ontroerde me enorm. Al die jaren was de kris bescheiden geweest, opgeborgen in de Chinese dekenkist die ook uit Batavia was meegekomen. Er was nooit veel over verteld, maar nu snapte ik wel dat het geen toeval was dat hij zo mooi en onbeschadigd was gebleven; hij is blijkbaar door de vorige 3 generaties (ook) in ere gehouden. '
Keris Pajang, Solo-kraton, circa 1580, toegeschreven aan Mpu Cublak. Dapur: Sengkelat 13 luk. Pamor: Beras Wutah, met typische nikkeluitvloeiingen op 1/3 van de punt. Schede: Ladrang Ksatryan in Trembalo Iras. Pendok blewah met semen Lung Worawari. Greep: Jejeran Wanda Canteng in Kemuning. Mendak: Lung Wideng.
20 oktober 2024 - Javaanse rituelen
Kallenkote 53
8345 HE, Kallenkote
Of neem contact op voor meer informatie