Batik, de dans tussen was en verf

Batik is een uitsparingstechniek. De met was bedekte stukken, streepjes en puntjes worden beschermd tegen het verf. Je ziet hier een doek die al twee kleurbaden heeft gehad, een blauw (indigo) verfbad en een rood verfbad. De recepten van de kleurstoffen waren het geheim van een batikkerij. Om de juiste kleur te krijgen, moet een doek vaak meerdere keren in een verfbad. Onbedekte blijven de delen die een mengkleur krijgen. Zo geeft soga over indigo blauw een bruin tot zwart resultaat. Dit proces gaat door met verschillende kleurstoffen die de mooiste combinaties tevoorschijn halen.

Op de ‘badan’ (het lichaam) van deze batik zie je het parang rusak barong motief, de grootste versie van dit vorstelijke motief. Het eerste indigo blauwe verfbad heeft al plaatsgevonden, waarbij het parang motief zorgvuldig is uitgespaard in bruine was.

Door dit proces van handwerk, wordt imperfectie verwacht. Perfecte doeken wekken de argwaan van een machine. Doeken met kleine ‘foutjes’ zijn daarom veel meer waard. De ‘foutjes’ zijn het bewijs van een echte handgemaakte batik. 

Foto: Kees de Ruiter; uit zijn boek BATIK

Sarong in batik tulis met de originele waslaag aan beide zijden. Batikkerij Resoprawiro Lodjiwoeroeng- Solo, ca 1920.